Δυσφαγία- Διαταραχές κατάποσης

Δυσφαγία είναι η διαταραχή της κατάποσης που εκδηλώνεται με πόνο ή ενόχληση κατά την κατάποση, την αδυναμία κατάποσης στερεών ή/και υγρών και τέλος με φαινόμενα που έχουν σχέση με την εισρόφηση τροφών στους πνεύμονες.

Ο Μηχανισμός Κατάποσης

Περιλαμβάνει τρείς γενικά φάσεις:

• Στοματική, κατά την οποία η τροφή σε οποιαδήποτε μορφή παρασκευάζεται για να καταποθεί με τη μάσηση από τα δόντια, την λίπανση από το σάλιο και την μετακίνηση από τη γλώσσα.
• Φαρυγγική, που διοχετεύει την τροφή στον οισοφάγο με τρόπο που να προστατεύει τον λάρυγγα από την τροφή και να αποφεύγεται έτσι η είσοδος αυτής στους πνεύμονες (εισρόφηση).
• Οισοφαγική, με τον οισοφάγο να παραλαμβάνει την τροφή και να την διοχετεύει στο στομάχι ώστε να ακολουθήσει η πέψη.

Οποιαδήποτε διαταραχή στις δύο πρώτες φάσεις ονομάζεται Στοματοφαρυγγική Δυσφαγία και είναι αντικείμενο μελέτης της Ωτορινολαρυγγολογίας. Η τρίτη φάση είναι αντικείμενο μελέτης της Ωτορινολαρυγγολογίας και, κυρίως της Γαστρεντερολογίας.

Διεπιστημονική Προσέγγιση

Άλλες ειδικότητες της Ιατρικής που επίσης συμμετέχουν στην μελέτη και αντιμετώπιση των νοσημάτων διαταραχών κατάποσης είναι επίσης:

• Πνευμονολογία (λόγω των συνεπειών της εισρόφησης στους πνεύμονες)
• Νευρολογία
• Ακτινολογία
• Ψυχιατρική σε κάποιες περιπτώσεις
• Γενική Χειρουργική

Άλλοι επίσης που θα ασχοληθούν με έναν ασθενή που παρουσιάζει διαταραχή της κατάποσης είναι οι Λογοθεραπευτές, οι Οδοντίατροι, οι Διαιτολόγοι και ίσως και οι Ψυχολόγοι.

Τρόποι Εξέτασης

Ο ασθενής με διαταραχή της κατάποσης μπορεί να πάσχει από άλλα νοσήματα ή όχι και γι'αυτό θα πρέπει να εκτιμηθεί καταρχήν από τον Παθολόγο που θα διαγνώσει αν το πρόβλημά του είναι στα πλαίσια μιας γενικής νόσου ή είναι τοπικό πρόβλημα.

Από τον Ειδικό θα εκτιμηθούν τα στοιχεία από το ιστορικό, η περιγραφή του προβλήματος από τον ασθενή ή τους συγγενείς του και η διάρκεια του προβλήματος. Ανάλογα με τα συμπτώματα και τα ευρήματα θα ζητηθούν ενδεχομένως εκτιμήσεις και από άλλες ειδικότητες όπως Νευρολογική, Ψυχιατρική, Γαστρεντερολογική κλπ.

Οι ειδικές εξετάσεις που απαιτούνται, ανάλογα με τον ασθενή είναι:

• Ενδοσκοπική Εκτίμηση της Κατάποσης
• Ειδικές Ακτινολογικές εξετάσεις (που γίνονται σε εξειδικευμένα κέντρα)
• Αξονική Τομογραφία
• Γαστρεντερολογικές εξετάσεις (πεχαμετρία, μαννομετρία, γαστροσκόπηση κλπ)

Στους περισσότερους ασθενείς με διαταραχή κατάποσης μπορεί σήμερα να τεθεί με ασφάλεια και βεβαιότητα η διάγνωση του προβλήματος και να ακολουθήσει η κατάλληλη αγωγή.

Θεραπεία

Αυτή είναι ανάλογα με τη διάγνωση, χειρουργική, φαρμακευτική ή συντηρητική με συγκεκριμένες ασκήσεις, αλλαγές θέσης του σώματος στη κατάποση και εκπαίδευση για εκμάθηση τρόπων κατάποσης.

Η Ενδοσκοπική Εκτίμηση της Κατάποσης

(Fiberoptic Endoscopic Evaluation of Swallowing- FEES)

Είναι μία ειδική και εύκολη εξέταση που γίνεται στο Ιατρείο ή και στο κρεββάτι του ασθενούς που δεν μπορεί να μετακινηθεί. Με λίγη τοπική αναισθησία στη μύτη περνάμε ένα λεπτό σωληνάκι (Ενδοσκόπιο) μέσα από το οποίο παρακολουθούμε τον φάρυγγα του ασθενούς του οποίου δίνουμε διάφορες χρωματισμένες τροφές να καταπιεί. Η εξέταση καταγράφεται σε βίντεο και έτσι μπορούμε να μελετήσουμε μαζί με τον ασθενή το πρόβλημά του δίδοντάς του τις κατάλληλες οδηγίες ή αποφασίζουμε για τον περαιτέρω έλεγχο.